ARIEL SOTELO TABÁG

Pebrero Katorse No adda koma maisagut kaniak a bileg Uray maysa laeng: piliek petsat’ ipupusay Pebrero katorse nga aldaw ti patempateg Ta amin agay-ayat, awanan tarumpingay Tapno kuak amin a limdo, amin a ladingit Kuak ti ranggas ti kimat, ti ulpit ti aluyo Tagiimnasek a sakduen pannusa ti langit Tagiyamanek nga isaplisaplit ti bagyo Piman a maidasayak sakbibit’ didigra Nalamiis laengen a lagip ti mangatag. Aniat’ serbin nadarisay nga ubbog ti rikna Ken ‘toy nalabaga a rosas iti dakulap? Agtiponda’t barukong kas maysa a bukel Nangisit a rosas agsantak rabaw ‘toy tanem. Agosto 30, 2011

CANDLE Both of us are alien in the room, lit by multifarious lights from somewhere we never know going nowhere they will all go. Then our palms clasped, chest to chest, eye to eye we met. Our feet learned to dance. To guffaw we soon learned how. You slid a dagger into my side pocket: a talisman for me to gain courage to conquer anger and fear. When darkness came and laughter and cheers subsided, we both agreed to light a big white candle a translation by angelo b. ancheta ESPERMA Agpadata a ganggannaet iti siled A napno iti nagduduma a lawag Di ammo no simrekan Di ammo no rummuaran Ket nagsarak dagiti dakulapta Barukong iti barukong, mata iti mata Nasursuro nga agsala dagiti dapan Nasursuro ti agkatawa iti nasarangsang Nangisuksokka iti balisong Iti bakrangko: an-anib Tapno situtured a sanguen Ti pungtot ken abaken ti buteng Idi nagdalapdapen ti sipnget Ken nagnadnaden ti riaw ken katkatawa Nagtulagta a mangsindi Iti nalukmeg a puraw n

:: rosas ken lirio nagsampaga't kaunggan: imnas, sagrado... Agosto 17, 2011

treinta y tres: anib, kayo ken libro. mabalin pay ti ag-hits? (tatlumpu't tatlo: anib, puno, at aklat. pwede pa bang humirit? thirty-three: anib, a book, and hundreds of trees. another set, please?) Agosto 16, 2011

Anib Uray iti dara laengen nga agkamarista Ta nakaparpartakkan a dumakkel Napartakka payen nga agsao Ken agestoria Kadagiti bambanag nga idi ubingak Maiparit pay a kitaen wenno iggaman Ket maysakan a Tagalog A makasursuro payen nga ag-Ingles Isu nga daniwanka latta iti Ilokano Ta no bilang makariknakanto man Wenno makaduktalkanto man Iti pagkamtudak Mabasam kadagitoy a binnatog Ti pammateg daytoy amam. Saniata Sikan, balasangko, ti nakariknaak Iti karungbuan a pammateg Ket ania ngarud ti maisubalitko? Ay, agdalanda iti kinaigetko No di man iti rabaw ti bangkayko Hanita Ala eh ito ang napapala Ng Ilokanong marunong maggitara Batanggenyang hayup mangguwardiya, Magluto at magmahal… Agosto 15, 2011

Panangarakup iti Ipus ti Layap i. Maimatangak ti pannakaipasngay ti baggak iti daya A mangibagnos iti utekko nupay agpatingga laeng Iti kasipngetan— ketdi, addaan ti puso iti dakulap Tapno maaprosanna dagiti di matukod ti matak… ii. Nawatiwat dagiti aldawyo— di rumbeng nga ungpoten Ta adda ti kaimudingan iti tunggal nakaat-atiddog a kanito, Umanay iti nakaan-annad a panangaramid ti billit iti umokna Wenno iti panangabel ti lawwalawwa iti pagtaenganna. Nagpinnerreng ti balbag a law-ang ken ti nadarisay a dan-aw Ta matinongyo ti panagtutumpong dagiti ulep; mauray Ti uong ti dungngo ti gurruod, ket sarunuen ti rettab Ti umuna a bayakabak ti Mayo a mangsukon iti arado. Dakayo kadi ti naparaburan wenno ti petalo a nangtapaya Kadakayo iti pannaturogyo? Kaatagyo ti linnaaw a kas man Ti tunggal bitek ti barukong dagiti tinukelna. Ti kannag Ti nangsaksi iti panangitalekyo iti tagainepyo iti daga. Kas iti lupot ti didigra a di inaruat dagiti bagyo ken ginggined— Lamolamo

Panangsapul iti Mutia Nalaka koma ita ta panagtutudo Ket uray ania iti arimukamok, arbis, Bayakabak, littugaw, uraro Agpapadada a mamagtipon iti langit Ken daga Sa masansan pay ti gurruod ken kimat A mangtignay kadagiti uong a lumtuad Wenno mangriing kadagiti sanga Ken mamaglangto iti kapanagan Uray ti lakaddongan a pader wenno simbaan Agtubo dagiti babassit a mula A mangipakdaar a narigat a tungdayen Ti asino man nga agkalikagum nga agbiag Ken mangiparikna iti panagibi ken dungngo Ket nupay pabor ti kalgaw iti panagtingra Dagiti maris, agbusel latta dagiti sabong Uray kadagiti disso a di adakan ti agayan-ayat Ngem addaak nga agmaymaysa kadagiti taaw Ti tao, arimbangaw ken panagdidinniskutir, Agsapsapul… Daytay an-anib koma a yaspili iti barukong Wenno siding a pagtubuen iti pispis Wenno sampaga nga ilalaen iti dakulap Wenno ti mangkompleto iti paragpag Wenno aningaas a kaliwanliwa ti kararua Daytay bituen nga uray kadagiti naulep a rabii Diak mapukaw g

Panangpapatay Kadagiti Lagip (Dispensar iti Franco) Sabagay, ti kas kaniak met laeng nga addaan Kadagiti di narisut a parikut wenno agbabawi Kadagiti inar-aramidna ti seknan ti kastoy a panagraas: A no koma adda pangibodegaan kadagiti lagip Ket mapagbalin met daytoy a retaso ti landok ken yero, Binuot a karton wenno papel, dagiti nagalusan a ramramit Nakalaklaka a puorak ket an-anusak koman a tugtugawan Iti pagbaludan ti babakko wenno addaak pay ketdin Iti sanitarium ta awan metten ti nagyan daytoy ulok. Wenno maysa koma nga agaagab daytoy a lagip Ket nairanaak a nakaimatang iti dayta a krimen, Awanan panagduadua, asutek ti paltog a nabayagen Nga insalsalikadko para itoy a gundaway ket deppelak Ti pispisna, maiwaris ti utekna iti kalsada tapno iti kasta Maballaagan dagiti sabsabali pay a lagip nga agkumegda Lattan iti napalabas, maitanemdan iti kamposanto ni tagilipat. Uray maysa koma ketdi a managkunniber a politiko, nay, Ket adalek amin a wagas no kasano a makau

No Agdaldaliasatak Uray iti maymaysa laeng a papanan Masansan a pampanunotek ti baro a pagnaan No sadino ti naparpartak, no dadduma, No sadino ti nabaybayag; no sadino Ti naan-annayas, no dadduma, no sadino Ti narikrikut. Pakarikutak met no agluganak Iti bus, wenno dyip, wenno fx; no dadduma, Uray pedicab wenno maki-hits-nak iti lugan Ti bombero, wenno ambulansia Wenno delivery van wenno lugan ti puneraria Nga awanen ti nagyanna ket pumabanurboren Ti pamay-an ti drayber bayat ti panagdengdengngegna Iti “Bed of Roses” ti Bon Jovi; masulisogak pay No dadduma a mangitaray iti bisikleta Nga inton maluganak ket magic bicycle gayam Dagiti carnapper ken holdaper ti banko Ket kamatennak dagiti police patrol ket isiwetsiwetko ida Kadagiti eskinita, national road, expressway ken flyover Sa katkatawaakto ida nga agmaymaysa inton makadanonakon Iti opisina ket umanayto metten a mamagkatawa Kadagiti kaopisinaak ti naisangsangayan a padasko. Awan met bibiangko kadagiti malabsa

Ti buya manipud iti ngato Nakaidda ti natay nga abal-abal iti dalan iti tengnga ti taltalon. Natalinaay ti tallo paris a saka a nakupin iti rabaw ti tian daytoy. Imbes a pannakatikaw iti ipapatay: kinadalus ken kinaurnos. Saan unay a nakaal-aliaw daytoy a buya, sangkabassit laeng ti sakupenna, manipud iti atap a ruot agingga iti erba-buena. Maaladan ti ladingit. Balbag ti langit. Tapno agtalinaed a natalged ti panunottayo, matay dagiti ayup iti wagas a narabaw: saanda a pimmusay, basta natayda lattan. Kayattayo a panunoten a ti ibatida laeng ket sangkabassit a rikna ken sangkabassit a lubong; pumanawda, iti pattapattatayo, manipud iti dap-ayan a saan unay a nakaam-ames. Iti kaano man, saantay a maal-alia iti naamo a kararuada, ammoda ti pagluglugaranda, ammoda ti agdayaw. Isu a ti natay nga abal-abal iti dalan, nakarimrimat a nakaidda iti pudot ti init, saan a maimassayag. Umdasen a pannakipagrikna ti itataliawtayo— nalawag nga awan met ti ania a napasamak kenkuana

Sumagmamanon a tawen ti naglabas Nupay di nadnadlaw kas iti kinagagangay ti panagtubo Ken pannakapuri dagiti dungon, mangga, ipil-ipil, kawkawwati, Wenno panaglangto ken pannakaregreg dagiti bulong Wenno pannakayanak dagiti maladaga, kunak man laengen, Ken ipupusay dagiti nataengan nga iti naudi a panagbayagko ditoy, Saanda pay met nga aglanglanga nga asidegdan a pumusay. Ngem addada latta naayat iti tong-it ken hueteng; addada Naayat iti hiniebra (gsm blue ket itan nalabit gapu ken ni anne curtis) Ket nasossosial ken natartaraki la bassit ti agmalmalem nga agbartek. Addada ketdi naayat latta nga agmulamula iti bangkag; Addada naayat nga aganup; addada naayat a mangmitir Kadagiti naayat iti tong-it, hueteng ken hiniebra. Immadu metten dagiti traysikel ket siempre, immadu metten Dagiti masulit a magmagna (ta mabainda met a makantiawan A ti la gayamen naabak idi kalman iti tong-it ken hueteng Ti kuartada, piman). Immadu metten dagiti ubbing Ta nalabit dagiti awan pak

Kabessat ti Bagis Nakaay-ayat ken naisangsangayan Ta agingga ita, adda pay laeng dagiti nagputdan Ti pusegtayo a binungon ken sinalimetmetan Ni nanang iti tukot ti lakasa, kaduana ti naitubong A nalukot a birth certificate-tayo ken dagiti mapirpirpiranen A black and white a ladawan ti nagbuniagan Ken ipapan isusuknal ken ni Apo Baket iti Piat. Isapatak a no malaglagipkayo, kas ita nga addaak A maymaysa iti sango ti kompiuter idinto a dakayo Adda iti sidong dagiti bukodyo a pannakigasanggasat, Umun-una dagiti panagtiltiliwtayo iti lawwalawwa; Panagpuros iti tultullaya, los baños, bayyabas, ariwat; Panagbirok iti uong; panagburas iti mani, sandia, utong, Tarong, paria; panaggapas iti sangadakulapan a kinelleng A para kadagiti agtutubo a kas kadatayo, awanan patinggana A panagtutuok; panagkalintuduan iti umuna a tudo ti Mayo Wenno panagbatok iti alinuno wenno iti apagsalapasap a waig. Sumaruno pay dita ti panagtutudo a makirkirog ti pinipig A banuog, agkankantatayo i

Awanen ti Kas Kadakuada a Nabukelen Saan met a mabuteng ni nanangko ken ni tatangko Wenno ni tatang ken ni nanang Ngem agingga ita, masmasdaawak Nga iti laksid a nagpatinggada laeng iti elementaria Ammoda ti arte ti panagsubang, wenno panagrinnisut Iti di panagkinnaawatan Kas iti naminsan nga adda dagiti bisitami Nga inlutuanda pay iti tinola a manok Pinaunadakamin a nangan Idinto nga isuda, napanda nagabay iti bangko Iti sirok ti kalapaw iti likudan ti balaymi Nagpatpatangda iti nakapsut Sa kalpasanna, naggidandan a nangan Idi makapangankami No adda man kayatko laeng nga isingir Ken ni tatang, ti dina panangisuro kaniak Nga agarado nupay ti rasonna, namin-anon A dinagullitna: diak kayat a maay-ayoka Nga agarado ket saankan nga agbasa. Agsabali kano ti lubongmi. Pammatina dayta. Ngem kaniak, maymaysa. Gapu ta ti anusna A gumatgatang iti linawas a Bannawag, Nasapa nga impategko dagiti maisurat a balikas Ken impategko isuna a makaanag Kadagiti napapateg nga a

Siak ni Asseng. Ilokano. Ama. Pagayam. Gagangay nga umili. Agparpartuat kadagiti musika ken balikas Nga inawagak iti daniw nupay iti panagraman Dagiti masisirib iti lubong, awanan-anag A pangbulbulataw iti bukodko a kinabagtit. Naanusak laeng a mangisursurat kadagiti amin A maanag, maimatangan, maduktalan Ken mapadasak nga awanan panangtubngar Ti bukodko a kananakem ket saan met A mangkastigo kadagiti nauneg a pannaturogko Ta dagiti batibatko, dagiti diak pay naisurat. Kangrunaanna, diak mamati nga agsina Ti kinapudno iti bagi ken ti pammateg iti kaamaan ken puli Ta iti kanito a masair dagiti patpatgek kadagiti isursuratko Saanko ida a patpatgen ketdi us-usarek ti kabaelak Tapno makabalesak kadakuada a pagilasinan Ti maysa a nalupoy a parsua. Ta apay nga umadayo Tapno ibando iti lubong ti aniaman a maanag A nagkamtudan ti naggapuanna? Ngarud, nalawag iti nakem ken panunotko Nga isursuratko ti amin nga adda iti kaunggak Tapno uray sadino ken asino ti pakadanda

Taraqui Sarita ni ARIEL S. TABAG Nakaikeddengen. Naamirisnan ti amin… IMPISOKKO iti backpack a ‘yan ti unipormek a para basketbol dagiti gamigamko nga adda iti lamisaak: mug, Parker a bolpen a di pay unay nausar, headphone ken ti hand grip nga itay pay a mangpapaanges iti maselko. “Dika mapan agay-ayam?” dinamag ni Resty, ti kaabayko a layout artist ti Fun Page Section ti broadsheet a kangrunaan nga imalmaldit ti kompania a pagtrabahuak. “Agay-ayam!” intanabutobko. Naparimrimak ket natiliwko ti siddaaw kadagiti matana. Ania ti kinuanan daytoy a mulengleng? kunana ngata ketdi. Ngem isuna man ti agyan iti sasaadek ta kitaenna. Kasla taltaliawek manen ti naggapuak! Innak agay-ayam iti basketbol ti kayatna a sawen. Iti ngamin innem a bulanko iti trabahok, diak pay naglangan a nagbasketbol, wenno nag-gym. Pribilehio daytoy dagiti empleado. Pabor kaniak ta mamantinerko ti pisikal a langak— a diak met ipangas ngem saan a gagangay. Awagandak ngarud, aya, iti Taraqui nga awan ti g

Siak ti naanus a pusa A bayat ti kaawanmo Adda iti ridaw A mangdildilpat kadagiti ramayko, Mangnannanam iti imnas Ken lagip ti nagsiitam Wenno ti nabatbati a bara Iti indengngepko a dakulapko Iti barukongmo Bayat ti panangatagko kenka Iti napalabas a sardam A kas kadagiti napalabas A sardam Nakalamlamiis Ket inan-anusak manen Nga impuor Iti mangmatimati a kingki Addaak a sumsumga Iti isasangpetmo Ket sungsungkaek manen No kasano a lailuen daytoy Nalamuyot nga ipusko Dagiti dapan, gurong ken luppom A napakil Iti panangsapsapulmo Iti kunam a kaipapanan daytoy lubong Kasasaonak Nupay ammok a saan a naisangrat kaniak Dagita a saludsod No di ket iti naggapuam A nalawa a lubong Bay-ak nga amloyennak Bay-ak nga arakupennak Bay-ak a matnag dagiti luam Kadagiti dapuen a burborko Ta amin a ladingit Kabaelak a sigsigloten Ken italimeng Ditoy kaunggak Ket kaduak a maidasay Iti no mamin-ano a daras Ket iti tunggal panagungarko Agkarayamak iti saklotmo