IDI UN-UNANA A PANAWEN: No Kasano a Timmaud ti Dan-aw ti Nalboan



ITI patag a lugar iti abagatan dagiti ili ti Gonzaga ken Buguey iti Cagayan (paset ti Santa Teresita itan), adda nalawa a kadandanuman. Iti mapa, maaw-awagan daytoy iti Dan-aw ti Cagayan. Ngem ti awag dagiti lumugar ditoy ket Dan-aw ti Nalboan.

No kasano a timmaud ti nasao a dan-aw, isu ti maistoria ita.

Idi un-unana a panawen, a saan pay a kadandanuman ti maaw-awagan ita iti Dan-aw ti Nalboan, adda agindeg dita a nga agassawa. Nasalun-at dagitoy nga agassawa ngem napalalo ti kinasadutda. Dida kayat ti agtrabaho isu nga awan met ti kanenda. Ti ar-aramidenda, mapanda agdadawat kadagiti tattao iti sangkabassit a bagas, sangapirit nga asin, sangkabassit a suka, sangkabassit a lana ti niog, sangkabassit a lames ken sangkabassit a nateng.

Awan met gamigamda iti balayda a kas iti sagad, basket, igad, pinggan, baso, pungan, ken ania pay ditan ket bumulbulodda kadagiti tattao. Sangkaibagada nga ipulangda a dagus ti mabulodda ngem gagangay met a maliplipatanda.

Iti maysa nga aldaw, talaga nga awanen ti apuyenda. Awan metten ti agpadawat kadakuada. Isu a napilitanda a napan nangibaga iti bagas iti maysa a nagaget a lakay.

“Bayadanminto inton umay a panagaani,” inkarida iti nangutanganda iti bagas.

Idi dimteng ti panagaani, ket napan siningir ida ti nakautanganda, awan met ti ibayadda. Ta awan met mulada a pagay nga anienda koma.

“Agsublikanto kalpasan ti makabulan, addanton ibayadmi kenka,” kinuna dagiti agassawa iti nakautanganda a lakay.

Isu a kalpasan ti makabulan, nagsubli ti nakautanganda. Ngem awan met ti ibayadda.

Napalalo a pungtot ti lakay a nakautanganda.

Napabutngan dagiti agassawa ket naisawangda, “Agsublikanto kalpasan ti makabulan. No dikamto makabayad, uray alun-unonennakaminton ti daga!”

Ket limmabas manen ti maysa a bulan. Nalipatanen dagiti agassawa ti utangda.

Ngem iti maysa a rabii, pagam-ammuan ta nagginggined iti nakapigpigsa iti lugar a pagnaedan dagiti agassawa. Nakapigpigsa ti ginggined ta nagungap pay ti daga iti mismo a batog ti balay dagiti agassawa. Ket inalun-on ti daga dagiti agassawa agraman ti balayda. Simmukat ti danum a nakaad-adalem.

Wen, nagbalin a kadandanuman dayta a lugar. A pinanaganan dagiti tattao idi agangay iti Dan-aw ti Nalboan.—O

(Naadaw iti The Cagayana Series (Folktales) Vol. 3 nga inurnong ti Cagayan Public School Teachers Association iti babaen ti Division Office ti Cagayan. Naggapu met ti kopia daytoy a libro manipud iti koleksion ti Cagayan Museum and Historical Center. Impatarus iti Ilokano ni Cles B. Rambaud. Patien daytoy numo [Asseng] a ti Dan-aw ti Nalboan a nadakamat iti istoria ket isu itan ti Dan-aw ti Bangalao [nailadawan nga ala ni Roy Vadil Aragon]. Naipablaak iti Bannawag, Marso 23, 2015 a bilang.)


Comments

Popular posts from this blog

VOICE TAPE

ARIEL SOTELO TABAG

Samiweng ni Ayat