ARIEL SOTELO TABÁG

O tattao ti Sion, agdir-i a sirarag-o/ Ti Ari ti Israel, sumangbayen kadakayo!// Kas man iti panagtalukatik dagiti mata ni Along iti panangsaraboda kadagiti umuna a sinamar iti daya ti panagbitek ti barukongna iti nasinggit-a-natinggaw a boses dagiti sangapulo-ket-dua nga “angheles”: isuda, dagiti kaklasena iti maikapat a tukad ti primaria, a nabaduan iti nagayad a puraw. Naikapet kadagiti bukotda dagiti kasla-pudno-a-payyak. Sinallukoban ti samiweng ti patio ti simbaan ni Santo Domingo de Guzman iti laksid ti sangapulo-nga-agpa a baet ti uppat a babassit nga entablado a yan ti saggatlo nga “angheles”. Nalikmut dagiti entablado kadagiti tattao a mangitagtag-ay kadagiti palaspas. Iti tallo a tawen a panagsakristanna, nadlawna manen a bulong ti palmera kadagiti taga-poblasion ket naubing pay a bulong ti niog a nalagalaga kadagiti naggapu iti away a nagdaliasat a nakatambubong iti parbangon. Sinarunoda, isu ken tallo pay a sakristan: da Marianing, Ambong, ken Alejo, ti dua a kura: ni P...

No agbayakabak, mayanud dagiti rinet, tumingra ti kinalangto... panagpakawan daytoy iti diak isasangbay idi pagammuan ta nagbayakabak: nanglayus kadagiti tanap, desdes, alog... (no kaano pay a nagtalaw ti langto iti bulong ken salemsem kadagiti pussuak ken waig, napatgan ti litania dagiti balo ti ayamuom ken samiweng ti bangkag ken bakir, nga iti panagladingitda; mayanud dagiti rugit ken tapok, agpanes ti tangatang, agdung-aw ti aglawlaw.) ita koma a sangalek ti bullalayaw iti rimat ti matam wenno yuritko ti paludip ti bituen ita pingpingmo a sagudayton ti kallid. dispensarem, wen, ta piesta ita dagiti tukak; kinusilapandak dagiti kuriat. agkariak a kalpasan ti bayakabak, sumangbayak nupay ammok, wen, a natapok ti naisangrat a pagtugawak. pebrero 24, 2004, naiBannawag, diak malagip ti petsa

Modelo: Ni Asseng iti Dan-aw Duminagat, Bantay Malindang, Misamis Occidental, Oktubre 1999. Kari daytoy iti panagtaeng, kas iti panangsallukob ti sipnget Iti alipaga dagiti nalabaga ken apuy a nanguram kadagiti pan-aw Ken ledda iti uma: umok idi dagiti beklat ken banias, uritan Dagiti arado, abrasaen dagiti dakulap, isuda a mangpekpekkel Kadagiti bukel. Kari a kas kaburnok dagiti rettab nga agrusing Kalpasan nga imbaas ti layus ken didigra iti umuna a bayakabak Ti Mayo ta idateng latta dagiti linnaaw ti langto, yagekda Ti nasalemsem a panagibi ti langit. Ti panagtaengko ket kas iti panagkanabsuor ti dalag iti waig, Aglang-ayak iti anasaas ti natarnaw nga ayat ti kawayan, Kannaway ken nuang. Agtaengak kas iti itatapog ti dayag Ket urnongenna iti barukong dagiti tallugading ti danum Bayat ti panangsubadna iti isem ti panagpayapay ti pagay, Malagipna latta ti bara a nagkarayam iti dakulap, masansan Bayat ti panangestoria ti baro iti sariugma ti bullalayaw A nagsaklot iti itlog ti kannawa...

medio rineviseko ti ambong . kitaenyo man no simmayaat wenno limmaad. diak ginaraw dagiti tagalog a dayalogo, uray ket saggaysa met laeng. kasta a talaga no saan a nalinay ti sarita, adu pay laeng ti pakapilawanna. ne, ket uray ti paulona ket binaliwak. amangan no adu pay ti makitak/tayo ta iserrekkonto man. ne, uray pagrarangasanyon, kablag. 1001 a Kalsada iti Siudad ITI nagsanggiranna nga adigi ti pasdek a nanglinong ti bangketa, nasiputan ni Ambong ti panangibarag ti kataebna nga ubing ti apaggudua a donut. Nalabit panggep ti ubing nga isiut iti derosas a plastik a dram a namarkaan iti puraw a MMDA ngem naitira daytoy iti bakrang ti pagbasuraan. Nagkallatik iti iking ti bangketa nga agar-arimasa iti nangisit ken nalanit a naglaok a danum, grasa, tupra, isbo. Sinayagna. Sangaagpa laengen ti kaadayona iti donut idi magaw-is daytoy. Ni Tura! Nagdiretso ti kanigid ni Tura a nagiggem itan iti donut kadagiti napuskol ken nalitem a bibig. Kasla natibo a nayaw-awan iti siudad iti kulot a bu...

Iwaragawagko ti kinatan-ok iti panagtuok - kas iti pannakailansa iti krus wenno pannakaibalud iti agsusukot a sotana uray sumgiaben ti lubong - aglemmeng latta ti mabuteng nga alintatao iti mata dagiti debosionado a domingo tunggal pespesek dagiti lua ken ling-et ta aglimogda a dara nga agayus iti kararua a ganggannaet iti bara ti daga wenno masaek dagiti murkat ken sikog ta malinay nga ostia a pangrennek kadagiti didiosen a patron ti malakaniang. Ilawlawagko dagiti senial ti daradara a malem a mangur-uram iti rimat ti bullalayaw: asidegen ti panagampayag ti puraw a kalapati a nagpayak iti balitok a gameng ti puli. Panawen ita ti panagibtur iti kiraos ken panagrekka ti lasag; panaglantip dagiti ladingit ti parbangon ken lua ti sipnget; pannakaidaya ti biblia iti lamisaan a kutiman dagiti balo ken ulila iti sardam a ngilangilan dagiti mabisin a saltek. Siak ti mangibabaet kadagiti darepdep: panaglanglang iti dulang a nakaidayaan ti rennek; pannakailibay iti abel a naburdaan iti talinaa...

Circa 1995, idi pagesman la unay ni Asseng ti agpadi. Binulodna ti abito ti gayyemna a friar sa nagpakodak. Kaisubsublina ti abito, rimmuar iti order ti gayyemna. “NATANTAN-OKAK ditoy,” yisemko tunggal adda agdamag no apay a rimmuarak iti seminario. No ngamin ibagak a nagpaoperaak iti puso, atiddog nga estoria dayta ket diak maliklikan ti maaliaw no malagipko ti ‘panangrangrangkayda’ kaniak tapno masullatan ti abut ti pusok. “Sayang,” agngilangilda no ibagak a seminaristaak iti lima a tawen. Umisemak latta. No regrets, kunada iti Ingles. Inkeddengko ti kasasaadko ita, babaen ti pannarabay ti Apo. Ti lima a tawenko, saan a sayang. Sagut, kunkunak iti bagik. Hotel a Kapilia, Kapilia a Hotel Diak malipatan ti umuna a panagalimbadawko iti kasla wanengweng ti tren. “Sal-at a tren dayta,” inkanuskosko. “Loko, buzzer,” intaktak ti roommateko ti sepiliona iti bassit a lababo ti kuartomi. “Adda kad’ met mangngegmo malaksid ‘ti ungor ti eroplano ket kabambantayan ti Novaliches ditoy?” Naglibbi...

ne, naganasannak metten nga agikabil. hm, daytoy man ti kakaisuna a nagustuan ni dln (tay maysa a paboritok a mannaniw) kadagiti daniwko. naibannawag itay pebrero, para iti aldaw dagiti puso. sangkabassit a request: no kastoy ti aramiden ti lakayyo, putdenyo diay mabagbagina ta napia a pulotanan ti marabutit, hehe. anibersario nagkarita iti nagan ti ayat. digosek dagiti ubbing iti panagibi: kasilpo ti panagsikog ken panagaw-awir. ita nga aldaw a kasilpo met dagiti pekpekkel ken salidummay iti sardam. nabirtud met ti maimaldit nga inosente a ray-aw iti pingping a nalidem a dana itan ti nabuslon a lua ti parbangon. nagkarita iti rigat ken nam-ay. innawak dagiti lamina ti naulimek a pammigat; bay-ak a sul-oyen ti lababo dagiti pangrem a nalimogan iti giteb ti barukong. lampasuek dagiti naimilkat a kusilap ti pitak. sagadek ti tapok a nagsusuon iti babantot ti butuan a dakulap. ay, makipagladingit ti sagad iti panagsan-ek dagiti takiag ken gurong. igabsuonko iti baniera dagiti pagan-anay t...

tapno adda laeng met a maipanko ditoy. naiBannawag itay Septiembre. daniw kunak a ta kasla daniw met ti pannakaisuratna. Libut Ilibut manen dagiti tumengmi dagiti saem iti abaga nga impabaklay dagiti rapas ken buli nga ima. Manon a siglo nga inaradomi dagiti kinelleng a nagapitanmi iti sangol iti balsaenmi manen a kaban nga insikog ti bullalayaw dagiti malem a rinakemmi dagiti ramaymi tapno masagneban iti nalabaga ti aglulusiaw a dawa? Ay, itugkelmi latta dagiti kandela a batonlagip dagiti ginamulomi a ling-et ken lua, agibit iti litania ti saraaw ken alipaga ti agmatuon a nanguram kadagiti rimat iti matami. Madepdep ti gil-ayab tunggal perngenmi dagiti nagsayasay a lua ken dara iti krus. Ngem ania, aya, ti kinatan-ok iti kiraos? No koma agorasion ti kampana, yawengna dagiti ikkis iti kaunggan tapno agpingkida ken ti kimat, gurruodenna ti matmaturog a langit. Nabayagen a mawaw ti daga iti panagibi dagiti ulep: inumenda payen dagiti diro iti barukongmi a nalimogan iti tubbog dagiti daw...