Ania ti Nangyari?

NO amirisen, adun a balikas a Tagalog ti napagbalin nga Ilokano. Idi damo, nasakit ti nakemko iti daytoy a mapaspasamak. Ta panagriknak, matultulawanen wenno mapukpukawen ti lengguahe nga Ilokano.

Ngem iti medio napaut bassit a panagam-amiris, adda panagsukat iti karirikna ken perspektiba (perspectiva iti Espaniol) wenno panangawat iti daytoy a banag. Ta no amirisen met ngamin, limmangto a limmangto ti lengguahe nga Ingles iti agtultuloy a panangarakupna kadagiti nadumaduma a balikas manipud iti ganggannaet ken nadumaduma a tay-ak.

Ket ngarud, mabalin a kitaen daytoy a phenomenon iti Ilokandia nga imbes a pannakatulaw wenno pannakapukaw ti lengguahe nga Ilokano no di ket kas panagdur-as wenno panagtan-ay.

Ta ni Ilokano ket umili ti lubong (para iti agdama a saritaantayo, umili iti Filipinas) a masapul a makagiddan iti addang ti panawen. Kagiddan ngarud iti daytoy a pannakigiddan iti panawen ti panaglupos met ti lengguahena.

Ti Nangyari
Masansan a mangmangngegtayon kadagiti Ilokano uray dagiti mannurat mismo nangruna kadagiti adda iti Tanap ti panaggamitda (panagusarda) kadagiti balikas a Tagalog.

Kas kadagiti sumaganad:

Ania ti nangyari? = Ania ti napasamak?

Ilokano ti gamgamitenmi. = Ilokano ti us-usarenmi.

Siak ti bahalan. = Siak ti makaammon.

Baka met no inton bigat ti sangpetda. = Amangan met no inton bigat ti sangpetda.

Apay a Kasta ti Nangyari?
Umuna, siempre, ti pannakay-expose dagiti Ilokano kadagiti pelikula ken teleserye a Tagalog. Awan mabalinan ta di met makasabay (makapatar) dagiti Ilokano iti panagaramid kadagiti pelikula ken teleserye nga Ilokano.

Isu a no usarem ti sentence (patang/sangasao) nga Ilokano iti pannakisaritam, kas koma iti “Ania ti napasamak?”, agparparang nga awkward wenno weird wenno kasla duoganka a tao.

Maikadua, segun ken ni Apo Sonnie Torres, gapu iti cross breeding. Adda dagiti Ilokano a nayasawa iti Tagalog, Bisaya, Bikolano ken dadduma pay a puli. Masansan a kastoy a naglaok nga Ilokano ken Tagalog ti panagpapatangda.

Maikatlo, segun met laeng ken ni Apo Torres, gapu iti geolocation kas koma kadagiti adda iti nagbeddengan dagiti lugar a Tagalog ken Ilokano. Kakastoy ti panagilokano dagiti adda iti Nueva Ecija, Tarlac, ken Aurora.

Maikapat, iti biang ni Apo Roy V. Aragon, gapu ta ti lengguahe ket dinamiko (dinamico iti Espaniol) wenno agtultuloy ti panagbalbaliw wenno panagtan-ayna.


Ania ti Makuna ti Bannawag
Iti biang ni Apo Bannawag Editor Cles B. Rambaud, mabalin nga usaren dagiti balikas a Tagalog a nay-Ilokano iti nasao a magasin kadagiti dialogue iti piksion (ababa a sarita ken nobela) ken agpapan pay iti komiks.

Ta malaksid a mas natural no basaem dagiti nasao a kita ti literatura, panangabrasa iti nakunak iti ngato a panagbaliw iti karirikna wenno perspektiba— a ti pannakay-Ilokanon dagitoy a balikas a Tagalog ket saan met a pannakatulaw no di ketdi panagtan-ay ti lengguahe nga Ilokano.—O

(Maysa a draft daytoy ket mabalin a manayonan iti masakbayan.)





Comments

Popular posts from this blog

VOICE TAPE

ARIEL SOTELO TABAG

Samiweng ni Ayat