Ania Daytoy DANIW KEN BASI?

TI daniw, kas iti kaaduan a porma ti arte, ket naisangrat para iti maysa nga agdengdengngeg wenno audience. Ti daniw ti naisangsangayan a wagas— babaen ti balikas— a pangsukog iti rikna ken pammati ti mannaniw ket maisawang tapno maidanonna dayta a karirikna ken pammati iti nakaisangratanna, uray pay iti bukodna a bagi mismo.

Iti biang dagiti Ilokano, kaaduan a porma ti daniw ti nasangal iti wagas nga epektibo a maidanon ti mannaniw ti mensahena kadagiti padana nga Ilokano. Naipasngay ti dallot tapno naisangsangayan ti wagas a maestoria dagiti nadumaduma nga epiko a kas iti Lam-ang, agingga a nausar daytoy a wagas iti panangdanon iti nobia. Nabukel met ti dung-aw tapno naidumduma a maibalikas ti agdung-aw dagiti im-impenna a rikna iti natay mismo, wenno kadagiti kakabagianna, wenno kadagiti nabayagen a pimmusay. Adda met ti daniw a pangorona a pangdayaw iti kinasadia ti reyna. Ket tapno addaan iti arte ti panagsinnungbat ti dua a mannaniw iti maysa a topiko, naipasngay ti Bukanegan. Nausar met ti daniw iti parparaangan a pangisakaban kadagiti sarita kadagiti away wenno lokalidad— awagantayo pay daytoy iti sarindaniw wenno sarita a daniw. Iti ilulutuad ti radio, namunganay metten dagiti daniw a para radio. Siempre, adu dagiti dandaniw a naipablaak kadagiti nadumaduma a babasaen a nakausaranen dagiti nadumaduma a porma ti daniw, saan laeng iti Ilokano, no di pa ket iti sangalubongan.

Ngem kadagiti kallabes a tawen, in-inut a natungday dagiti wagas ken rason tapno maiwayat dagitoy a nadumaduma a porma ti daniw ni Ilokano. Manmanon kadagiti piesta nga adda mangdaniw iti reyna wenno agbukanegan. Saan metten a mausar ti dallot iti panangdanon iti nobia. Adda met pay laeng ketdi agdungdung-aw— ngem ibilangen dagiti agtutubo kas ganggannaet a pagteng ti panagdung-aw.

Ket sakbay a maminpinsan a maitanem iti kamposanto ni lipat dagitoy a porma ti daniw ni Ilokano, masapul a mangiwayat ni mannaniw nga Ilokano kadagiti addang tapno maparegta no di man in-inut maipasngay manen ti kinasadia dagiti nadumaduma a porma ti daniw ni Ilokano.

Iti sabali a bangir, kadagiti nagkauna nga Ilokano, masansan a maiwayat ti panagtutungtong wenno dap-ayan, panagestoria, panagdaniw iti lawlaw ti temtem. Ket bayat ti pannakaukarkar dagiti estoria wenno pannayablat dagiti daniw, di masasaan nga adda latta maitagay a basi, ti inumen a karaip metten ti pakasaritaan ni Ilokano— ta di kadi inasut dagiti apongtayo ti talunasanda tapno tubngarenda ti panangipawil dagiti Kastila a mainumda daytoy ingungotenda a basi babaen ti am-ammo itan iti sangalubongan kas “Basi Revolt”? Ket kas iti pagsasao dagiti nataengan, mailikaw ti bayengyeng ti basi iti lawlaw ti temtem tapno umimas pay ti patangan.

Isu ti gapuna daytoy a proyekto, ti DANIW KEN BASI, a pannakaiwayat ti serye ti panagibasa wenno panangipabuya iti daniw ken kankanta kadagiti away, plasa, unibersidad iti Ilokandia.

Pannakaiwayatna:

1. Iti panangilungalong dagiti agkabannuag a mannaniw nga Ilokano, maiwayat ti serye ti panagdaniw kadagiti nadumaduma a purok, aplaya, plasa, ken pagadalan iti Ilokandia ken iti pagilian. Makiinnuman kadagiti nadumaduma nga ili wenno pagadalan ket apaman nga umanamong dagiti maseknan, maikoordinar kadagiti mannaniw iti lokalidad a mangisagana kadagiti masapsapul kas iti makan, pagturogan, ken seguridad.

2. Iti tunggal edision, addaan iti nakasagana a programa ngem masapul a silulukat daytoy kadagiti talento manipud iti lokalidad nangruna kadagiti mannaniw, kompositor, musikero, kumakanta, ken dadduma pay a talento.

3. Addaan iti opisial a website ken newsletter a pakaurnongan dagiti aktibidad kasta metten a pakaipablaakan ken pakaipaskilan kadagiti kaudian a damag ken tignay mainaig iti daniw ken panagpabuya, iti man Kailokuan, Filipinas wenno sangalubongan.

4. Wagas daytoy a pangitandudo iti basi a kangrunaan a produkto ti Ilokandia ken dagiti nadumaduma a produkto kas iti abel, chichacorn, langgonisa, badang, banga, ken dadduma pay. Mausar dagitoy a produkto a pangparanga iti pasken.

5. Maiwayat daytoy iti arinunos ti lawas, no adda pannakabalinna, iti sardam, iti lawlaw ti narangrang a temtem.

(Para iti ad-adu pay nga impormasion mainaig iti DANIW KEN BASI, bisitaen ti ilocanopoetry.net)