IMBIIT: Agaarang (Holdaper)

Agaarang (Holdaper)

1. Propesional
ADDA iti kawatiwatan ti Quirino Highway iti Pangarap nga agpa-Tungko ti bus idi pagam-ammuan ta adda nagpukkaw iti “Holdap ‘to!”.

Nakigtotak ta ti lalaki iti ayanko a para iti tallo a tugaw a dumna iti sarming ti nagpukkaw. Narnekan ti pamaketenen a balkat iti nagtengngaanmi ken ti nagpukkaw ta iti itatakder daytoy, nagtulid ti ulo ti babai iti abagak. Pabasolek la ket ngarud daytoy iti inaramid ti lalaki ta apaglabesmi la itay iti Wildlife a nakaturog ti babai ket nagsadagen iti abaga ti lalaki— wenno agtutubo pay ketdi ta paninggiten pay laeng ti pukkawna. Nalagipko a daytay lalaki a winayaak iti Quiapo daytoy. Ken nalagipko a pamurnokenda.

Ket idi tumaliawak, agpayso nga adda dua a lallaki a nakatakder met itan iti tengnga, sa adda iti likud. Sabali met ti lalaki a nagtakder iti kabinnatogmi a tugaw para iti dua nga isu ti nangkidmat iti drayber nga apagapaman a timmaliaw.

“Mag-drive ka lang, Kuya,” kinuna daytoy a siaalumamay ngem sigurado a nangngeg agingga iti likud. “Alalay lang,” innayonna ket apagapaman a naalay-ayan ti insiwet itay a taray ti bus.

Iti pattapattak, mapan a disiotso agingga iti beinte laeng dagitoy. Nakaaruatda iti kas iti fashion dagiti Koreano, manipud buok agingga kadagiti burluloy.

Timmaliawak manen iti likud ket pattapattak nga otsenta porsiento pay ti natugawan. Suerte dagitoy, nakunak, ta adda pay la kasta kaburnokna idinto nga asidegen ti Tungko a pagpatinggaan ti biahe. Sinapulko ti konduktor ta awan a makitak. Pinikpik ti agtutubo ti abagak.

“Diretso ang tingin,” kinunana. Sa kinunana iti pamaketen a nalabit nakariing gapu iti panaggarawko: “Hoholdapin po namin kayo.”

Itoy a gundaway, usarekon ti Ilokano kadagiti dialogue tapno mas maidanonko ti nariknak iti dayta a pagteng.

“Dispensarenyon no nadisturbar ti natalinaay a panagbiaheyo. Tapno naparpartak ti saritaantayo, dikay lattan agar-aramid iti maikaniwas iti kayatmi.

“Itedyo lattan a nasayaat dagiti kuarta ken alahasyo. No itedyo ti selponyo, kasayaatan. Diyo it-ited dagiti petakayo, adda kastami. Ken dagiti ID kada pappapel, dimi kasapulan dagita."

Naalumamay ti timek ti lalaki a kunam la no street preacher a mangaskasaba. Pamigsaen ketdi ti bosesna, apagisu a layusenna ti ungor ti aircon ti bus.

“Kadagiti di agtungpal, no babai, maramas ti barukongda ket no agtukiadda latta, ma-finger.”

Apagapaman a nagtanabutob ti pamaketen iti abayko.

“Ti dagullit, mapilitankami a mangusar itoy,” kinunana ket ingngatona ti kamiseta iti kanawan a bakrangna sa impasangona iti katugawko. Nasilap a kuarentay singko ti adda a nakasabbikel.

“Dagiti adda edadna a babbai gayam, maikategoriakayo a lallaki.”

“Kadagiti nasukir a lallaki, dispensarenyo laengen ngem mabalin a mapalnaawkayo iti igid ti dalan,”

Naglusiaw ti pamaketen.

Inruarko ti wallet-ko— linukibko. Bugbugtong a sangaribu ti adda dita, ti inutangko iti boss-ko nga editor ti magasin a pagpapaayak nga staff nga igatangko koma iti gatas ti nagsipungtuan a dua a putotko. Lima nga aldaw pay sa madanon ti kinsenas. Maminduakami laeng nga agsueldo iti makabulan— kinsenas ken katapusan.

Dinutdotko ti sangaribu. Inkurimedko nga inangot. Sangkabaga ngamin ni nanangko a no angotem kano ti nabalor a kuarta sakbay a maigastos wenno mautang— itoy a gundaway, maholdap— agsublinto, siempre, iti wagas a ganarek wenno utangek (manen) wenno abakek iti sugal nga imposible ta diak met agsugsugal.

Riniknak ti agsumbangir a bolsak iti sango. Pattapattak sumagmamano a piso laengen ti adda dita. No bumabaak iti Tungko, agdyipnakto a mapan iti Muzon; sa traysikel a mapan iti Francisco Homes III nga ayan ti renrentaanmi a balay. Awan met ngarud ti loadko ta teksak koma ni baket ta sukonennak iti Tungko numona ket agbayadka nga umuna sakbay a lumuganka iti dyip.

Nagpanunotak.

“Darsentayo,” pamigsaanen ti timek ti lalaki a mabalin nga isu ti liderda ta isu met ti sao a sao. “Bumabakaminton iti pagdadaponan.”

“Adtoy, ne,” inyawatko ti sangaribu. “Ngem di la mabalin a dumawatak iti biente? Pagpletek nga agpa-Muzon.”

Minatmatannak nga immuna ti agtutubo. Minirak a nalaing ti rupa daytoy nga agtutubo a no makitak kadagitoy a gundaway, kabilek nga ipaturayko a makais-isbo nangruna no malagipko ti pannakaburiborko nga agbirok iti gatasen dagiti putotko kalpasan ti nasao a panagholdap.

Kinautna ti akin-kanawan a bolsana.

“O,” kinunana. Nakitak a singkuenta ti yaw-awatna kaniak. Simmeksek ti kinasutil iti panunotko.

“Beinte laeng.”

“Diak kayat ti dagullit,” kinunana nga ingkusilap. Dagus nga inawatko.

Tunggal estoriaek daytoy a pannakaholdapko, makais-isemak. Ngem isapatak, makitak la dagidiay nga agtutubo ta makaramanda kaniak.

2. Amateur
KATTILIW, kunatayo iti amateur wenno agdadamo. Agdadamo nga agarado, agisuro, dumakep. Ngem pagarupek a nanipudan daytoy ket ti manok a maitadi wenno maitupada. Ta no kattiliw ngamin, di pay unay sanay a makipallot, mapaltingat laeng ti teltelna, agkioken nga agtaray.

Magmagnaak idi iti nagbaetan ti SM North ken Bago-bantay iti unsoy ti EDSA ta agturongak koma iti barkadak nga adda iti asideg ti Munoz. Sakbay a makabatogak iti eskinita a sumrek iti dati a kaeskuateran nga ayan itan ti Quezon City Institute a namarkaan iti nagdadakkel a “Sonny Belmonte Building”, immasideg ti lalaki nga iti tantiak, kaedad ni tatangko ngem natataeng ti langana ta mabalin a gapu iti kinarikut ti panagbiag iti siudad. Panguttongen ken medio nadulpet.

Iti Ilokano manen dagiti dialogue.

“Holdap daytoy,” kinunana ket adda inyarmarna. Tudok ti banana cue ket nagistayanak nagkatawa. Nagkalmaak met laeng ta amangan ket no adda kutsiliona. Wenno adda ayudana iti asideg.

“’Mod’toy dayta,” kinunana.

Iggem ti kanawanko ti selponko a 5110 idinto a ti kanigidko ti planner-ko a nakayipitan ti sumagmamano a papel a kuartak.

“Daytoy? Ket no planner!” Nagsarimadengak ta ania koma ti pamalpalatpatanna iti planner?

“Kalendario!” imbugkawko manen.

Wen, inrantak a pigsaan ti timekko ta kayatko koma a madlawdakami dagiti aglabas a lugan. Wenno dagiti MMDA iti kanto ti Project 7.

Dagus a siniggawatna ti selponko. Ngem dagdagus a siniggawatko met laeng. Sako imper-ak iti sangona. Naitama iti gurong ti lalaki ti selpon sa nanarpaak iti bangketa.

Gudbay, 5110!

Idi makitak nga apagapaman a nagilus ti lalaki, nagbabawiak ta di pay la iti rupana ti nangibaragak iti selpon.

Idi adda madlawko a dua a lallaki rimmuar manipud iti eskinita a kumitkita kadakami, insiwetakon a nagsubli iti SM North. Masuktak met laengen ti loko a selpon, kinunkunak iti nakemko a pinangdismolarko iti kigtotko. Ken iti bainko iti bagik ta mabalin a kinatkatawaandakon dagiti tallo.

Sumagmamano a bulan kalpasan daytoy a pasamak, nadamagko ti pannakauram daytoy a kaeskuateran. Diak met naragsakan ta diak ugali ti mangirurumen. Numona ta mabalin a trip-trip la ti pannakaarangko.

Ti ketdi atap dagiti am-ammok a taga-Bago-Bantay, nairanta ti nasao a pannakauram gapu ta marigatan dagiti maseknan a mangpapanaw kadagiti taga-eskuater.

Ket gapu ta pagadalan ti gobierno ti timmakder iti dayta a dati a kaeskuateran, ti gobierno ngarud ti nangibilin iti pannakauramna?

Kattiliw, kunkunak tunggal malagipko ti pannakaarangko iti dayta a disso, ti pannakauram daytoy, ken ti itataud ti eskuelaan.#